Corticoid là gì? Corticoid có lợi hay có hại cho sức khỏe?

Corticoid là gì? Corticoid có lợi hay có hại cho sức khỏe? chính là nội dung chính mà chúng tôi muốn cùng bạn nghiên cứu thật kĩ để từ đó sớm có câu trả lời chính xác về cơ chế hoạt động của Corticoid. Hiện nay, trên thị trường, xuất hiện rất nhiều các loại thuốc đặc chế chứa thành phần là thứ thuốc Corticoid nhưng có một điều mà dường như không ai hay biết chính là nếu Corticoid bị lạm dụng quá nhiều sẽ gây ra một số biến chứng đặc biệt nguy hiểm rất khó lường. Thậm chí là có một số loại corticoid đặc trị bôi lâu ngày trên da sẽ làm teo da, rạn da. Chính vì vậy, để giúp mình có sự cảnh giác cao độ và sử dụng thuốc đúng cách đúng hướng dẫn theo quy định, chuyên mục chăm sóc sức khỏe xin cung cấp cho bạn vài lời khuyên cùng một số kiến thức về Corticoid ngay bây giờ.

Corticoid là gì? Cơ chế hoạt động của Corticoid? Corticoid có lợi hay có hại cho sức khỏe con người?

1. Corticoid là gì?

Thuốc corticoid được đề cập ở đây được gọi đầy đủ là glucocorticoid. Gluco-corticoid là một hormon vỏ thượng thận có tác dụng thúc đẩy tổng hợp glucose từ protid, thải trừ K+, giữ Na+ và kiềm chế tác dụng của ACTH.

Gluco-corticoid tự nhiên có hai loại chính là Cortisol (Hydrocortison) và Corticosteron. Trong lâm sàng, các chế phẩm corticoid đều là dẫn xuất của cortisol hay hydrocortison, còn được tổng hợp từ acid mật, từ thực vật, và tổng hợp hóa dược. Gluco-corticoid gây tác dụng giảm đau gián tiếp thông qua tác dụng chống viêm.

Thuốc corticoid dùng trong điều trị gồm nhiều loại: dexamethason (thường gọi nôm na là “đề xa” hay thuốc “hột dưa” vì thuốc có dạng viên hình hạt dưa), prednison, prednisolon, methylprednisolon, triamcinolon…

2. Cơ chế hoạt động của corticoid

Khi vào cơ thể bằng nhiều đường khác nhau, Gluco-corticoid đều được hấp thu vào máu. Trong máu, 90% Gluco-corticoid gắn với protein huyết tương và gây tác dụng dược lý tại các cơ quan. Khi đưa vào cơ thể Gluco-corticoid sẽ tác động lên các tuyến như dưới đồi, tuyến yên, tuyến vỏ thượng thận.

3. Thuốc bôi ngoài da có chứa Corticoid

Ở đây, xin được nhấn mạnh về việc sử dụng thuốc bôi ngoài da dạng kem thuốc (crème) hoặc thuốc mỡ (pommade) có chứa dược chất corticoid. Một số biệt dược có thể kể: Cortibion, Celestoderme, Synalar, Halog, Hydrocortisone, Flucinar, Topsyne, Betneval… và còn cả chục tên biệt dược khác. Nếu dùng đúng chỉ định, những thuốc này có thể chữa khỏi một số bệnh ngoài da khó trị, nhưng ngay cả người lớn, đặc biệt là phụ nữ, có người dùng sai chỉ định, như dùng để chữa các vết lở loét, dùng trị mụn trứng cá, thậm chí dùng như kem dưỡng da!

Nên lưu ý rằng các loại corticoid bôi lâu ngày trên da sẽ làm teo da, rạn da, da dễ bị nhiễm trùng do mất sự đề kháng. Nếu bôi lên da mặt lâu ngày, da mặt mịn màng đâu chẳng thấy mà sẽ thấy bị trứng cá đỏ, phát mụn li ti khắp mặt. Không những thế, thuốc có thể thấm qua da vào máu gây tác dụng toàn thân (có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm).

Các cô gái trước tuổi dậy thì nếu bôi lên da diện rộng, lâu ngày bị rối loạn sự phát triển hệ lông. Cũng do corticoid có thể thấm qua da vào máu mà có chống chỉ định (không được dùng) ở trẻ sơ sinh, nhũ nhi. Bôi ngoài da ở trẻ, thuốc chứa corticoid sẽ làm giảm sức đề kháng ở nơi bôi, làm bùng phát hiện tượng nhiễm khuẩn.

Như vậy, thuốc corticoid tuy có nhiều tác dụng trị liệu rất tốt nhưng đồng thời có nhiều tác dụng phụ gây nguy hiểm. Dùng nó như dùng con dao hai lưỡi. Vì vậy, ta không nên tự ý dùng bừa bãi mà chỉ nên dùng khi có sự chỉ định và theo dõi của thầy thuốc.

4. Corticoid có hại

Corticoid còn có nhiều tác dụng khác nhau ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất đường, chất đạm, chất béo, đến sự cân bằng nước và muối khoáng, hệ tim mạch, thần kinh, cơ xương, cùng nhiều cơ quan khác nhau. Khi uống thuốc này liên tục và kéo dài, cơ thể có vẻ như mập ra và tăng trọng làm nhiều người cứ tưởng là tốt, tưởng thuốc làm cho tăng cân nên càng lạm dụng thuốc hơn, nhưng thực chất đó là biểu hiện một tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc.

Do thuốc corticoid có tác dụng giữ nước và chất khoáng natri trong cơ thể gây phù, gây rối loạn chuyển hóa lipid và làm đọng mỡ lại ở trên mặt, cổ và lưng, nên người dùng thuốc lâu ngày sẽ béo phì, mặt tròn như mặt trăng, nhưng thật ra cơ thể lại bị teo cơ (đây là các biểu hiện trong hội chứng có tên là Cushing). Thuốc còn gây cảm giác thèm ăn làm cho người dùng thuốc ăn ngon hơn.

Corticoid có các tác dụng phụ nguy hiểm khác như: làm loãng xương, tăng huyết áp, gây huyết khối làm nghẽn mạch, có thể gây loét dạ dày, làm giảm sự đề kháng của cơ thể dễ dẫn đến nhiễm trùng (dễ bị lao, nếu đã bị lao sẽ làm bệnh nặng thêm, hoặc các bệnh nấm). Đặc biệt, nếu dùng corticoid trong thời gian dài sẽ có nguy cơ teo tuyến thượng thận do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngưng hoạt động, không còn duy trì chức năng nội tiết và như thế là rất nguy hiểm. Đối với trẻ con, do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh nên tác hại do corticoid tăng lên bội phần.

5. Corticoid có lợi

Về phương diện chữa bệnh, corticoid là thuốc rất quý do có tác dụng chống viêm, chống dị ứng, ức chế hệ miễn dịch. Nó dùng để chống viêm, giảm đau, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng), bệnh suy tuyến thượng thận. Tuy nhiên, sử dụng thuốc corticoid không đúng thì hại nhiều hơn lợi hoặc có thể mắc thêm những bệnh khác.

Hiện nay, không ít thuốc Đông Y giả mạo được quảng cáo chủ yếu: “Mát huyết, trị bệnh gan gây ngứa, trị gầy yếu, thiếu máu, biếng ăn, mất ngủ …”. Trên thực tế, các thuốc Đông Y này đều có chứa corticoid, để tạo những tác dụng trước mắt: ăn được, ngủ được, mập ra, nếu có đau nhức xương khớp sẽ giảm ngay, hoặc nổi mề đay mẩn ngứa cũng sẽ hết (do tác dụng giảm đau chống viêm, chống dị ứng của corticoid) khiến nhiều người cho là “thần dược”, nhưng tác hại do việc dùng lâu ngày các loại Đông dược “giả mạo” này không sao lường được.

Với những gì mà chúng tôi vừa cung cấp cho bạn trên đây đều liên quan tới Corticoid là gì và Corticoid có lợi hay có hại cho sức khỏe mọi người, mong rằng khi đã nắm vững kiến thức, mọi người sẽ biết cách dùng thuốc như nào cho đúng, tránh lạm dụng qua nhiều mà làm ảnh hưởng sức khỏe về sau. Có một số loại thuốc đang được bày bán tràn lan trên thị trường không rõ nguồn gốc mà thành phần trong đó là chứa một lượng rất lớn Corticoid, có thể nó có tác dụng chữa bệnh trước mắt nhưng dùng về lâu về dài, dùng thường xuyên là không nên chút nào. Ngay từ bây giờ, bạn phải biết cách chăm sóc và giữ gìn sức khỏe cho bản thân, chỉ dùng thuốc khi có chỉ định kê toa của bác sĩ có kinh nghiệm, có như vậy mới phòng tránh mọi hậu quả biến chứng ngoài mong đợi. saigon-ict.edu.vn chúc bạn xem tin vui!